Πρόκειται για μία από τις αρχαιότερες πόλεις και λιμένες της Μεσογείου, της αρχαίας Ιωνίας. Ιδρύθηκε περί το 3000 π.Χ. και επέζησε μέχρι και την Καταστροφή της Σμύρνης το 1922 και την ανταλλαγή πληθυσμών που ακολούθησε με τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Σύμφωνα με την απογραφή του αγγλικού προξενείου που έγινε το 1891, η ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης (βιλαέτι του Αϊδινίου) τότε είχε συνολικό πληθυσμό 207.000. Από αυτούς, οι Έλληνες ήταν 107.000, Τούρκοι 52.000, Εβραίοι 23.000, Αρμένιοι 12.000, Ιταλοί 6.500, Γάλλοι 2.500, Αυστριακοί 2.200 και Άγγλοι 1.500. ενώ ο Γάλλος περιηγητής Descamps, που βρέθηκε στη Σμύρνη μεταξύ 1888-1889 αναφέρει οτι 80.000 Έλληνες κατοικούσαν μέσα στη πόλη.
Μέχρι πριν τη μικρασιατική καταστροφή του 1922 η Σμύρνη (μόνο η πόλη) αριθμούσε 370.000 κατοίκους, εκ των οποίων 165.000 ήταν Έλληνες, 80.000 Οθωμανοί Τούρκοι, 55.000 Εβραίοι, 40.000 Αρμένιοι, 6.000 Λεβαντίνοι και 30.000 διάφοροι άλλοι ξένοι.Σύμφωνα με τον Τζορτζ Χόρτον, Αμερικανό πρόξενο της πόλης, η Σμύρνη την εποχή εκείνη ξεπερνούσε τους 500.000 κατοίκους. Επικρατούσα γλώσσα ήταν η ελληνική εκ της οποίας η πόλη είχε ένα καθαρό ελληνικό χρώμα με σχετικά ανεπτυγμένο εμπόριο και πολιτιστικές εκδηλώσεις, έτσι ώστε ν΄ αποκαλείται από τους μεν Τούρκους ως "Γκιαούρ Ιζμίρ" (Gâvur İzmir = Άπιστη Σμύρνη), από τους δε Ευρωπαίους ως Παρίσι του Λεβάντε.
Η συνεχής,μάλιστα,αύξηση των ξένων εμπόρων ήδη από τον 16ο αιώνα την κατέστησε μια από τις πιο κοσμοπολίτικες πόλεις της εποχής και οπωσδήποτε το μεγαλύτερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου.Η παρουσία αυτή σημαδεύτηκε από τα διάφορα έργα που τους ανατέθηκαν, κυρίως από πλούσιους Έλληνες εμπόρους που είχαν επαφές με την Ευρώπη. Έτσι, το τελωνείο της Σμύρνης κατασκευάστηκε από τον Γουστάβ Άιφελ, αρχιτέκτονα του ομώνυμου Παρισινού Πύργου, το Και από Γαλλική εταιρεία με πλάκες από τη Νάπολη, ενώ το Ρολόι στην πλατεία Διοικητηρίου (Κονάκ) ήταν δώρο του Γουλιέλμου Β'. Η Ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με την τοπική έδωσε τον όρο "Σμυρναίικο σπίτι" ως κάτι ξεχωριστό στο είδος του.
Ο πολυταξιδεμένος Αδαμάντιος Κοραής ανέφερε για την πατρίδα του,τη Σμύρνη,ότι η καλαισθησία των κατοικιών της συγκρίνεται με την αντίστοιχη του Παρισιού.Στην πόλη λειτουργούσαν ξένες και Ελληνικές λέσχες που διοργάνωναν χορούς και άλλες δεξιώσεις για φιλανθρωπικούς, συνήθως, σκοπούς.
Η Σμύρνη εκτείνεται από τους ΝΔ. πρόποδες του Σιπύλου και των ΒΑ. του Πάγου (Καντιφέ καλέ)μέχρι την ακτή, όπου και η θαυμαστή προκυμαία "Και" που εκτείνεται κατά Β.-Ν. από έναντι του σιδηροδρομικού σταθμού του Αϊδινίου, της λεγόμενης Πούντας (Αλ Σατζάκ), βόρειο άκρο της προκυμαίας, μέχρι το παλαιό διοικητήριο (Κονάκι), νότιο άκρο.
Μέχρι το 1922 η πόλη διακρίνονταν στον "Πάνω Μαχαλά", (Μελαντία, Μπασμανέ) ο οποίος βρισκόταν προς τον Πάγο και ήταν το αρχαιότερο τμήμα της πόλης, όπου διέμεναν κυρίως εύποροι Τούρκοι, Εβραίοι και λίγοι Έλληνες και στον "Κάτω Μαχαλά" ή "Κάτω Πόλη", νεώτερο τμήμα, όπου διέμενε ο κυρίως χριστιανικός πληθυσμός, οι Αρμένιοι (νότια), και οι Έλληνες (βορειότερα των Αρμενίων), μέχρι και την έναντι ΒΔ. ακτή το λεγόμενο Κορδελιό.
Η κάτω πόλη περιελάμβανε την Αρμενοσυνοικία, (που συνόρευε με την εβραϊκή συνοικία του Πάνω Μαχαλά) με το ναό του Αγίου Στεφάνου και την ελληνική συνοικία με το ναό του Αγίου Γεωργίου, την αγορά "Μεγάλες Ταβέρνες", τη συνοικία "Γυαλάδικα", όπου και ο περίφημος ναός της Αγίας Φωτεινής, βορειότερα ο Φραγκομαχαλάς (συνοικία καθολικών), η συνοικία των Νοσοκομείων και μακρύτερα η συνοικία Φασουλάς, όπου αμέσως μετά άρχιζε δια της κεντρικής οδού Τράσα (τα), (εσωτερική παράλληλη προς τη προκυμαία), η αριστοκρατική συνοικία με την πλατεία της Καλλιθέας (Μπέλα Βίστα) και τον παράλληλο δρόμο, το γνωστό εκ παραφθοράς "Παραλλέλι" με τις επαύλεις των εύπορων Σμυρναίων. Συνέχεια της οδού των Τράσων ήταν τα Σχοινάδικα, το Κερασοχώρι, και το βουλεβάρτο Αλιότι προς το σιδηροδρομικό σταθμό Αϊδινίου. Ακολουθούσε η συνοικία της Πούντας με Ιταλούς και Μαλτέζους κατοίκους και ενδότερα οι λαϊκές συνοικίες του "Αγίου Τρύφωνα" ή Τσικουδιά, τα "Ταμπάκικα" (βυρσοδεψεία), τα "Μορτάκια" ή Λυγαριά, καθώς και η πέρα του σταθμού Κασαμπά η συνοικία του Αγίου Κωνσταντίνου με συνέχεια αυτής τα "Χιώτικα", όπου βρίσκονταν συγκεντρωμένοι οι οίκοι ανοχής.
Κατά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1922 καταστράφηκε σχεδόν όλος ο Κάτω Μαχαλάς από την Αρμενοσυνοικία μέχρι και τα Σχοινάδικα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου