Δευτέρα 1 Ιουνίου 2020

Από την "Μονή Θεοτόκου Ζωναρίων ή Κακιωμένου"... στην "Μονη Προφήτη Ηλία" Βίτσας Ζαγορίου!

Photo: Barutas Brothers
Μονή Θεοτόκου Ζωναρίων ή Κακιωμένου

Ο Όσιος Γέροντας Ιάκωβος , κατά κόσμο Ευάγγελος Βαλοδήμος του Φωτίου , γεννήθηκε στο χωριό Βοδίνο της Άνω Δερόπολης το 1870. Ξενιτεύτηκε στην Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 15 ετών όπου έμαθε το θέλημα του Θεού από τα κηρύγματα του Κωνσταντίνου Καλλίνικου και άρχισε να ζει ζωή Χριστιανική.

Στις αρχές του 20ου αιώνα ξεκίνησε από την Πόλη με μιa ομάδα 6 ευσεβών νέων και πήγαν να μονάσουν στο Άγιο Όρος , όπου ο Π.Ιάκωβος έμεινε τρία χρόνια, εκάρη

μοναχός και μετά από άσκηση και δοκιμασίες Ιερομόναχος. Γύρω στα 1912 επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του όπου με έδρα την Μονή της Θεοτόκου την επονομαζόμενη Ζωναρίων ή Κακιωμένου, υπηρέτησε σαν εφημέριος τις γύρω κοινότητες. Τον κυνήγησαν οι Αλβανοί ,τους δύσκολους εκείνους χρόνους, αλλά διέφυγε τις δολοπλοκίες και τον θάνατο με θαυματουργό τρόπο , και κατέφυγε στην ελεύθερη Ελλάδα , στο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στην Βίτσα Ζαγορίου. Εκεί η δράση του, για μισό αιώνα περίπου, ήταν πολύπλοκη. Πνευματικός, ποιμένας, ιεροκήρυκας, παρηγορητής των κατοίκων σε χρόνους δύσκολους και πολέμων . Συκοφαντήθηκε, διώχτηκε, χτυπήθηκε, αλλά τα σήκωνε όλα με την δύναμη του Σταυρού. Μαζί του και η επίσης μοναχή , αδελφή του εξ αίματος , Δέσποινα.

Κήρυξε στα περισσότερα χωριά των Ιωαννίνων και περιοχές της δυτικής Ελλάδας όπου τον καλούσαν .Εξομολογούσε, συμβούλευε, βοηθούσε μέχρι και δαιμόνια εξέβαλε. Διασώθηκε ο ίδιος και έσωσε άλλους με θαυματουργό τρόπο τα χρόνια του πολέμου. Η φήμη του απλώθηκε σε όλη την Ελλάδα σαν «Άγιος εν ζωή». Στα 1955 με Πατριαρχική πρόσκληση πήγε στην Κωνσταντινούπολη ως Πνευματικός για την περίοδο της μεγάλης Σαρακοστής σε καιρούς δύσκολους για τον εκεί Ελληνισμό.

Photo: Barutas Brothers
Μονή Θεοτόκου Ζωναρίων ή Κακιωμένου

Υπήρξε ο Πνευματικός του

Αγίου Παϊσίου

όταν αυτός ήταν στην Κόνιτσα ως λαϊκός και αργότερα ως μοναχός στην Μονή Στομίου. Κοιμήθηκε ειρηνικά στις 15 Φεβρουαρίου 1960 και

ενταφιάστηκε στον Προφήτη Ηλία Βίτσας ταπεινά και ήσυχα όπως υπήρξε και ο ίδιος σε όλη του την ζωή .

Photo: Barutas Brothers
Μονή Θεοτόκου Ζωναρίων ή Κακιωμένου

Μονή Πρ. Ηλία Βίτσας Ζαγορίου:

Ιστορικό διατηρητέο ή κατεδαφιστέο μνημείο;

Η Βίτσα, ο παραδοσιακός οικισμός του Κεντρικού Ζαγορίου με το ιδιαίτερο ιστορικό, αρχιτεκτονικό και οικολογικό ενδιαφέρον, εντυπωσιάζει τον επισκέπτη και τον χαροποιεί με το απαράμιλλο φυσικό μεγαλείο της.

Στα βόρειά της και σε εξαιρετική τοποθεσία μέσα στο δάσος, σε υψόμετρο 1117 μέτρων, είναι κτισμένο το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, το οποίο, δυστυχώς σήμερα, βρίσκεται υπό κατάρρευση. Το Μοναστήρι του Αγίου των ημερών μας, του Αγιου της Βίτσας, του Γέροντος Ιακώβου Βαλαδήμου με τη θαυμαστή βιοτή και τη μετά θάνατον παρουσία του σε όσους τον επικαλούνται, αποτελεί πόνο ψυχής. Τις περισσότερες κτιριακές του εγκαταστάσεις σήμερα έχει καταστρέψει ο πανδαμάτορας χρόνος και όσες τολμούν να αντιστέκονται ακόμη αποτελούν φωλιές, για να κουρνιάζουν «οι θρηνωδούσες γλαύκες», όπως ονομάζει τα νυχτοπούλια ο μεγάλος μας Παπαδιαμάντης.

Η χρονολογία ιδρύσεως του Μοναστηριού δεν μας είναι γνωστή. Το Καθολικό του κατασκευάστηκε το έτος 1632, μετά από την έλευση στη Βεζίτσα, ή όπως την ονομάζουμε σήμερα Βίτσα, γαιοκτημόνων από τη Βαστανιά. Το 1792 το Καθολικό επεκτάθηκε επί ηγουμενίας του μοναχού Σεραφείμ. Είναι αυτό που βλέπουμε σήμερα, μια μονόκλιτη βασιλική με τρούλλο και νάρθηκα, η οποία ανακαινίσθηκε αργότερα κατά το έτος 1832. Έχει αξιόλογη αγιογράφηση σε καλή κατάσταση και ξυλόγλυπτο τέμπλο με άριστης τέχνης ανάγλυφες παραστάσεις λουλουδιών, πουλιών, ζώων, δράκων και ανθρώπων.

Το κτιριακό συγκρότημα του Μοναστηριού είναι μεγάλο και περιβάλλεται από μαντρότοιχο. Εκτός από το Καθολικό υπάρχουν γύρω και πολλά άλλα κτίρια, όπως κελλιά μοναχών, βοηθητικοί χώροι, στάβλοι, αχυρώνες και κτίρια διαμονής των πολλών επισκεπτών και παραθεριστών, που το καλοκαίρι συνδύαζαν απόλαυση της φύσεως και πνευματική ανακαίνιση, ιδίως επί των ημερών του Γέροντος Ιακώβου. Σήμερα σώζεται μέρος αυτών των κτιρίων, όπως η τραπεζαρία, τα μαγειρεία, λίγα κελλιά, το ηγουμενείο, μερικοί αχυρώνες και η στέρνα για πόσιμο νερό.

Μονή Πρ. Ηλία Βίτσας Ζαγορίου

Το 1965 με υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 404 / 6-7-1965) το Μοναστήρι ανακηρύχθηκε Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο, αλλά, δυστυχώς, έχει καταντήσει Ιστορικό Κατεδαφιστέο Μνημείο, αφού έκτοτε χρόνο με το χρόνο τα ερείπια πληθαίνουν. Μοναδικός φύλακας του Μοναστηριού σήμερα είναι ο Όσιος Ιάκωβος με τον απέριττο τάφο του να δεσπόζει στο βόρειο άκρο του μεσημβρινού τοίχου του Καθολικού. Δεν θα βρεθούν ψυχές να το συντηρήσουν, ώστε να μη γίνει στα επόμενα χρόνια σωρός ερειπίων;